Bản Đôn mùa ăn năm uống tháng

     Bản Đôn có lẽ là huyện duy nhất có đa dạng các cộng đồng người dân tộc thiểu số chung sống cùng nhau tạo nên bức tranh văn hoá giao thoa đặc sắc. Khởi nguồn từ hai nhóm đồng bào bản  Ê đê, M'Nông, mảnh đất Bản Đôn dường như là nơi đất lành chim đậu, các nhóm đồng bào khác khi di cư về Daklak cũng lựa chọn khu vực này làm nơi an cư lạc nghiệp. Trải qua thời gian chung sống, các nhóm dân tộc dần có sự liên kết với nhau bằng những cuộc liên hôn, bằng tình cảm thân hữu, bằng sự trao đổi văn hoá. Dần dần theo thời gian hình thành nên sự giao thoa văn hoá thể hiện qua các nghi thức tâm linh và các lễ hội dân gian đặc sắc. 

 

     Bản Đôn rất rộn ràng bởi các lễ hội, đặc biệt là vào mùa ăn năm uống tháng. Mùa ăn năm uống tháng bắt đầu khi mùa thu hoạch kết thúc và kết thúc khi mùa mưa bắt đầu. Sau mùa thu hoạch, thóc lúa đầy kho, bắp treo đầy bếp, đậu chứa đầy gùi là lúc người dân Bản Đôn nô nức chuẩn bị cho các lễ cúng trong mùa ăn năm uống tháng. Bắt đầu là lễ cúng ăn cơm mới cảm tạ ơn các Yang cho mùa màng bội thu, sau đó đến lễ cúng bến nước để cầu mong mưa thuận gió hoà, nguồn nước dồi dào, nhà nhà khoẻ mạnh, đồng thời nhắc nhở người dân luôn có ý thức bảo vệ buôn làng, nương rẫy, bảo vệ cái lưng của ông bà. Tiếp sau hai lễ cúng quan trọng là những lễ cúng như cúng sức khoẻ, lễ bỏ mả, lễ đâm trâu, lễ cưới, lễ cúng kết nghĩa, lễ cúng đá bếp, lễ cúng voi nhập buôn... 

 

     Đất trời Tây Nguyên vào mùa này dường như cũng hoà mình vào không khí lễ hội bằng những thảm màu lá hoa đa sắc trải dọc trên thảo nguyên. Là những đồi dã quỳ vàng óng ả, những triền cỏ xanh rì còn lấm tấm hơi sương, những cánh rừng xanh mướt lá, những nhành hoa phong lan e ấp khoe sắc xinh. 

     Những con suối róc rách chảy, những dòng sông rì rầm vươn mình qua ghềnh đá, trong trẻo trong màn đêm là tiếng khèn đinh năm, đi puốt réo rắt của chàng trai si tình. Âm thanh tiếng cồng tiếng chiêng rộn rã, theo bước xoang đôi trái gái sánh đôi mắt say men rượu cần. 

 

     Cả buôn làng, cả người già người trẻ, cả người có đôi cặp hay người cô đơn đều hoà mình với thiên nhiên tươi đẹp, cùng nhau tận hưởng những thành quả của mình sau một mùa vất vả. Cùng nhau trao cho nhau niềm vui, sự chia sẻ và đón nhận một mùa mới lại tiếp tục chăm chỉ nương rẫy.